Zonnevlammen kunnen enorm verschillen in duurtijd als we kijken naar de uitstoot van röntgenstraling. Dit is de meest gebruikte manier om de sterkte van een zonnevlam te bepalen. Zonnevlammen verschillen natuurlijk niet alleen in sterkte maar ook in duur. Sommige zonnevlammen duren uren en anderen slechts enkele minuten. Langdurige zonnevlammen zijn vaak verantwoordelijk voor coronale massa uitstoten maar het betekent niet direct dat iedere langdurige zonnevlam ook een coronale massa uitstoot lanceert. Ook zonnevlammen die niet zo lang duren, kunnen coronale massa uitstoten produceren maar dit is al een stuk zeldzamer en deze zijn ook vaak niet zo sterk als de coronale massa uitstoten die vrijkomen bij langdurige zonnevlammen.

Er is echter geen exacte tijdsgrens waar een zonnevlam aan moet voldoen om als een langdurige zonnevlam bestempeld te worden maar over het algemeen wordt een grens van maximaal 30 minuten aangehouden door het NOAA SWPC, vanaf de start tot de halveringstijd van een zonnevlam na de piek om als impulsief te worden omschreven. Langdurige zonnevlammen zijn dus zonnevlammen die langer dan 30 minuten duren tussen start en de halveringstijd na de piek.

Image: Example of an impulsive solar flare.

Image: Example of a long duration solar flare.

Afbeelding: De parkerspiraal.

NASA’s Solar Dynamics Observatory bevindt zich in een geosynchrone baan rond onze planeet. Hiervandaan heeft SDO normaal gesproken een ononderbroken zicht op de Zon. Tweemaal per jaar, enkele dagen rond de equinox, komt de Aarde iedere dag gedurende een zekere tijd tussen SDO en de Zon in. Die eclipsen zijn vrij kort in het begin maar kunnen tot wel 72 minuten duren tijdens het hoogtepunt van deze eclips-seizoenen. Dus als je naar een afbeelding van SDO zit te kijken en deze is helemaal zwart dan zit je waarschijnlijk naar de Aarde te kijken!

Heel soms kun je echter een veel kleiner object zien op de afbeeldingen van NASA’s Solar Dynamics Observatory: de Maan! De Maan kan je heel soms ook zien op de afbeeldingen van NASA’s Solar Dynamics Observatory maar deze zal nooit de Zon heel lang compleet afdekken, wat de Aarde wel doet.

Animatie: De Aarde schuift voor de Zon langs zoals gezien door NASA’s Solar Dynamics Observatory.

Animatie: De Maan schuift voor de Zon langs zoals gezien door NASA’s Solar Dynamics Observatory.

Om de magnetische polariteit van zonnevlekken en zonnevlekkengroepen te bepalen, gebruiken we de magnetometer beelden van het SDO/HMI instrument. Dit is een magnetogram gemaakt vanuit het gezichtsveld, ook al is het magnetisch veld van de Zon 3-dimensionaal. Hierdoor is het onmogelijk om de magnetische samenstelling van een zonnevlekkengebied te bepalen vanwege het projectie-effect, aangezien de polariteit van zonnevlekken nabij de rand lijkt te veranderen.

Afbeelding: Projectie-effect.

Verschilbeelden worden gemaakt door één afbeelding van de voorgaande afbeelding af te trekken. Dit laat zien wat er veranderd is van het ene frame naar het andere en wordt vaak gebruikt bij het analyseren van gebeurtenissen op de Zon. Coronale Massa Uitstoten (CME’s) en hun traject zijn vaak moeilijk te herkennen met reguliere beelden waardoor de verschilbeelden een onmisbaar instrument zijn. De uitbarstingen zijn op deze verschilbeelden veel beter te zien en te analyseren.

Animatie: Verschilbeelden van een uitbarsting in 2015 genomen door SDO.

Animatie: Verschilbeelden van SOHO/LASCO van een coronale massa uitstoot in 2017.

Op de gehele hoge breedtegraad is er poollicht te zien bij een Kp-waarde van 4. De hele gemiddelde breedtegraad (en dus ook Nederland en België) hebben een Kp-waarde van 7 nodig. De lage breedtegraden hebben Kp8 of zelfs Kp9 nodig. Welke Kp-waarde je werkelijk nodig hebt, ligt natuurlijk aan waar je je op de Aarde bevindt. We hebben daarom een handige lijst gemaakt die aanduidt welke Kp je nodig hebt voor een bepaalde plek binnen de poollicht-ovalen.

Belangrijk! Let er op dat men op de locaties in de onderstaande tabel alleen poollicht kan zien onder perfecte omstandigheden. Dit houdt in, maar is niet gelimiteerd tot: vrij zicht richting de noordelijke of zuidelijke horizon, geen bewolking, geen lichtvervuiling en complete duisternis.

Er is geen verschil tussen Kp5 en G1. NOAA gebruikt een vijf-niveau’s systeem genaamd de G-schaal, om een gemakkelijke indicatie te geven van de huidige en/of te verwachten geomagnetische condities. Deze schaal gaat van G1 tot G5, waar G1 het laagste level is en G5 het hoogste level. Condities onder het storm-niveau worden aangeduid met G0 maar deze term wordt eigenlijk niet gebruikt. Iedere G-waarde is gekoppeld aan een bepaalde Kp-waarde. Dit varieert van G1 voor een Kp-waarde van 5 tot G5 voor een Kp-waarde van 9. Deze G-schaal wordt vaak gebruikt net als de Kp-index dus het is wijs om ook deze schaal te onthouden. De tabel hieronder zal je daarbij helpen.

De Aarde heeft ongeveer 24 tijdzones. We zeggen “ongeveer” omdat sommige landen of regio’s hun tijden een half uur laten afwijken van deze 24 zones. Echter, zodra we het over ruimteweer hebben of vaak zelfs over wetenschap in het algemeen, dan is er slechts één tijd die er toe doet en dat is Coordinated Universal Time (UTC). Deze tijd zal je dan ook overal terugzien op onze website. Gebruik de onderstaande kaart om het verschil te zien tussen de UTC tijd en de tijdzone waar u zich in bevindt. Klik op de afbeelding om een grote versie te openen.

Afbeelding: Standaard tijdzones van de wereld. Source: Wikimedia Commons.

Enkele voorbeeldjes: Stel je bent in Vancouver, Canada in de Pacific Standard Time tijdzone. Het is 21 uur volgens de UTC tijd. Om deze UTC tijd om te zetten naar de lokale tijd moet je 8 uur aftrekken van de UTC tijd. Dan kom je uit op een lokale tijd van 13 uur. Tijdens het zomeruur (Pacifische tijd) trek je 7 uur van de UTC tijd af en dan kom je uit op een lokale tijd van 14 uur.

Nu doen we hetzelfde met Amsterdam. Om 21 UTC naar de lokale tijd om te zetten, tellen we er 1 uur bij en dan krijgen we een lokale tijd van 22 uur. Tijdens de zomertijd doen we er 2 uur bij en dan krijgen we een lokale tijd van 23 uur.

Hou wel rekening met de datum als je de lokale tijdzone om gaat zetten naar UTC. We nemen Vancouver, Canada er weer bij: het is 14 november en 02 uur volgens de UTC tijd en dat staat gelijk aan 18 uur op 13 november lokale tijd in Vancouver, Canada.

SpaceWeatherLive biedt een manier aan om de UTC-tijd te wijzigen in je lokale tijd op de interactieve grafieken zoals de zonnewind en zonnevlam grafieken. Je doet dit door op de klok te tikken die je zowel op de website als op de app kunt vinden. Dit verandert de tijden die worden weergegeven op de interactieve grafieken naar je lokale tijd of terug van je lokale tijd naar de UTC-tijd.

SpaceWeatherLive app

Poollicht.be/SpaceWeatherLive website

SpaceWeatherLive Community Forum