De Kp-index

De Kp-index is de globale geomagnetische activiteitsindex gebaseerd op de 3-uurlijkse meetwaardes van magnetometers verspreid over heel de planeet. Ieder meetstation is gekalibreerd met betrekking tot de breedtegraad waar het station zich bevindt en rapporteert een bepaalde K-waarde die betrekking heeft op de geomagnetische activiteit gemeten op de locatie van de magnetometer. De maximale verstoring van het horizontale component van het magneetveld wordt gemeten en iedere 3 uur omgezet naar een bepaalde K-waarde. De globale Kp-index wordt dan bepaald aan de hand van het gemiddelde van alle wereldwijd gerapporteerde K-waardes. De Kp-index gaat van 0 tot 9 waarbij een Kp van 0 staat voor erg rustige condities en een Kp van 9 staat voor extreme stormcondities.

De geschatte 3-uurlijkse wereldwijde Kp-index

De geschatte 3-uurlijkse wereldwijde Kp-index is een voorlopige Kp-index van het NOAA Space Weather Prediction Center. Dat gebruikt de data van magnetometer stations, verspreid over heel de wereld, die hun data iedere minuut in real-time doorsturen. Die stations zijn gebaseerd in de Verenigde Staten van Amerika, Canada, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Australië.

De geschatte 3-uurlijkse wereldwijde Kp-index geeft ons een snelle indicatie van de maximale gemeten geomagnetische activiteit over een periode van 3 uur. De 3-uurlijkse periodes zijn als volgt: 0000-0300 UTC, 0300-0600 UTC, etc. De maximale positieve en negatieve afwijkingen van normaal, tijdens een periode van 3 uur, worden bij elkaar opgeteld om zo de maximale fluctuatie te bepalen. Deze maximale fluctuaties kunnen zich op ieder moment voordoen tijdens een periode van 3 uur. The NOAA Space Weather Prediction Center verstuurt alerts uit tijdens periodes met hoge geomagnetische activiteit zodra een bepaalde drempel (Kp4 of hoger) bereikt wordt. Deze alerts zijn gebaseerd op de realtime data die het NOAA SWPC binnen krijgt van de verschillende magnetometers verspreid over heel de planeet. De afbeelding hieronder laat een grafiek zien van de geschatte 3-uurlijkse wereldwijde Kp-index tijdens een heftige geomagnetische storm in oktober 2003.

De tabel hieronder laat je de 10 waardes zien die gebruikt worden voor de geschatte 3-uurlijkse wereldwijde Kp-index. In de tabel kan je ook ontdekken welke G-schaal staat voor welke Kp-waarde, de grens van het poollichtovaal tijdens lokale middernacht voor een specifieke Kp-waarde, een omschrijving van de poollicht activiteit voor een specifieke Kp-waarde en een ruwe schatting hoe vaak een bepaalde Kp-waarde voorkomt tijdens een zonnecyclus.

De Kp-index meter op de voorpagina van deze website gebruikt de geschatte 3-uurlijkse wereldwijde Kp-index met data afkomstig van het NOAA SWPC. Deze meter wordt geüpdate na iedere 3-uurlijkse periode met de meest recente Kp-waarde. Tijdens periodes met veel geomagnetische activiteit wordt de meter geüpdate zodra de NOAA SWPC een alert verstuurt dat een bepaalde waarde bereikt is.

De gefinaliseerde Kp-index

De gefinaliseerde Kp-index komt van het GFZ in Potsdam, Duitsland en word twee keer per maand geüpdate. Dit zijn de officiële gefinaliseerde Kp-waardes die gebruikt worden voor wetenschappelijk onderzoek en als historisch naslagwerk. De gefinaliseerde Kp-waardes zijn iets anders dan de voorlopige Kp-waardes. De voorlopige Kp-waardes werken met 10 waardes waar de gefinaliseerde Kp-index werkt met een schaal in 1/3 delen. Deze schaal heeft dus 28 waardes in plaats van 10.

De U.S. Air Force Weather Agency Wing Kp model gebruikt ook deze schaal met 28 waardes maar ondersteuning voor dit model werd in Juni 2018 stopgezet door de NOAA SWPC en de Wing Kp word niet meer gebruikt op onze website.

De tabel hieronder laat de waardes zien die zowel de afgeronde Kp-index als de Wing Kp-index gebruikt. Deze index werkt dus met 28 waardes en niet met 10 waardes zoals de geschatte 3-uurlijkse wereldwijde Kp-index.

G-schaal

NOAA gebruikt een vijf-niveau’s systeem, genaamd de G-schaal, om een gemakkelijke indicatie te geven van de huidige en/of te verwachten geomagnetische condities. Deze schaal gaat van G1 tot G5, waar G1 het laagste niveau is en G5 het hoogste niveau. Condities onder het storm-niveau worden aangeduid met G0 maar deze term word eigenlijk niet gebruikt. Iedere G-waarde is gekoppeld aan een bepaalde Kp-waarde. Dit varieert van G1 voor een Kp-waarde van 5 tot G5 voor een Kp-waarde van 9. Deze G-schaal wordt vaak gebruikt dus het is wijs om ook deze schaal te onthouden. De tabel hieronder zal je daarbij helpen.

Welke Kp-waarde heb ik nodig om poollicht te zien op mijn locatie?

Op de gehele hoge breedtegraad is er poollicht te zien bij een Kp-waarde van 4. De hele gemiddelde breedtegraad (en dus ook Nederland en België) hebben een Kp-waarde van 7 nodig. De lage breedtegraden hebben Kp8 of zelfs Kp9 nodig. Welke Kp-waarde je werkelijk nodig hebt, ligt natuurlijk aan waar je je op de Aarde bevindt. We hebben daarom een handige lijst gemaakt die aanduidt welke Kp je nodig hebt voor een bepaalde plek binnen de poollicht-ovalen.

Belangrijk! Let er op dat men op de locaties in de onderstaande tabel alleen poollicht kan zien onder perfecte omstandigheden. Dit houdt in, maar is niet gelimiteerd tot: vrij zicht richting de noordelijke of zuidelijke horizon, geen bewolking, geen lichtvervuiling en complete duisternis.

<< Keer terug naar vorige pagina